Hoe zit het met de recycling van batterijen?
De recyclingbijdrage is bedoeld voor de recycling van autowrakken. Voor de recycling van aandrijfbatterijen is een specifieke aanpak ontwikkeld: ze worden via het ARN Beheerplan voor recycling ingezameld. Afgedankte autobatterijen die nog voor stationaire toepassingen in aanmerking komen, worden naar hiervoor gespecialiseerde bedrijven gebracht voor een tweede leven in onder meer boten of energieopslagsystemen.
Als de actieradius van een batterijpakket in een elektrische auto dusdanig terugloopt dat hij niet meer geschikt is voor stationaire toepassingen krijgen de meeste batterijen een tweede leven in bijvoorbeeld een boot. Ook worden ze gebruikt om zonne-energie in op te slaan of om pieken in het elektriciteitsnet mee op te vangen. Pas als de batterijen ook niet meer voor deze toepassingen geschikt zijn, worden ze gerecycled, waarbij een groot deel van de grondstoffen worden hergebruikt.
Momenteel zijn er nog relatief weinig autobatterijen op de markt die in aanmerking komen voor een tweede leven, laat staan voor recycling. Dit komt doordat autobatterijen veel langer meegaan dan in eerste instantie gedacht. Zo zijn er batterijen in elektrische auto’s uit 2012 die nog tussen de 80 en 95 procent van hun originele capaciteit leveren, waarvan de meeste zelfs boven de 90 procent.
Demontage van elektrische auto’s
Alle (deels) elektrische auto’s hebben twee dingen gemeen: ze beschikken over een batterijpakket én over hoogvoltage (HV)-componenten. Om deze auto’s goed en veilig te kunnen demonteren, is specifieke kennis nodig. De toename van het aantal elektrische auto’s heeft grote gevolgen voor het vak van autodemonteur. Demontage van aandrijfbatterijen vraagt om vakkennis. Om elektrische auto’s op een veilige manier te kunnen demonteren, is het noodzakelijk om kennis te hebben over de aandrijfbatterij en de overige HV-onderdelen. De elektrische spanning op deze onderdelen is bij ondeskundig handelen letterlijk levensgevaarlijk. Om die reden is het noodzakelijk om volgens de juiste werkinstructies, met persoonlijke beschermingsmiddelen en met kennis van zaken een elektrische auto te demonteren.
Training voor veilige demontage
Een gedegen training is voor het demonteren van aandrijfbatterijen een eerste vereiste. Alleen dan kan het demontageproces veilig verlopen. Samen met Innovam heeft ARN een training voor veilige demontage van elektrische auto’s ontwikkeld. Door deze training te volgen, voldoen demonteurs aan de actuele eisen die gelden voor het veilig demonteren van e-voertuigen op basis van de NEN 9140-norm. Als de training met goed resultaat is afgerond, ontvangt de deelnemer het certificaat Veilig demonteren van e-voertuigen (NEN 9140). ARN stelt deze training kosteloos ter beschikking voor één persoon per bij ARN aangesloten autodemontagebedrijf.
Omdat elk batterijpakket anders is, is het – ook als het certificaat is behaald – van belang om gebruik te maken van het informatiesysteem van de fabrikant IDIS. In dit systeem staat per merk en model de demontage-informatie aangegeven. Voor een veilige demontage van HV-batterijen is het belangrijk deze informatie ter harte te nemen.
Het recyclen van batterijpakketten
Wanneer een autobatterij niet meer geschikt is voor een tweede leven, zal deze gerecycled worden. Hierbij is het van groot belang dat zo veel mogelijk van de kostbare en schaarse grondstoffen in de accu, zoals kobalt en nikkel, teruggewonnen worden. Door de toenemende vraag naar deze grondstoffen zal recycling waarschijnlijk steeds interessanter en rendabeler worden.
Op dit moment schrijft de Europese unie voor dat minimaal 50 procent van de accu moet worden hergebruikt. Waarschijnlijk zal dit percentage verhoogd worden. Zo hergebruikt het bedrijf EcarACCU naar eigen zeggen van alle batterijen die ze binnenkrijgen al 98 procent van het gewicht. Het bedrijf uit het Noord-Hollandse Zwaag heeft zich al vroeg gespecialiseerd in het hergebruiken van hybride en EV-batterijen voor stationaire toepassingen. Dankzij hun ruime ervaring kunnen ze batterijen op een professionele en veilige manier verwerken. Zo krijgen de accu’s in Zwaag op innovatieve wijze een nieuw leven. Of, als een batterijpakket dan echt niet meer geschikt is voor andere toepassingen, wordt het zoals gezegd hoogwaardig gerecycled.
De toekomst
De komende jaren zal er veel praktijkervaring worden opgedaan met het recyclen van afgedankte autobatterijen. Broodnodig, want we zitten midden in een transitie naar elektrisch rijden. De verwachting is dan ook dat er uiteindelijk steeds meer batterijpakketten ter recycling zullen worden aangeboden. Veel gespecialiseerde bedrijven werken samen met autofabrikanten aan de ontwikkeling van een efficiënt en milieuvriendelijk recyclingproces, waarmee zo veel mogelijk van de autobatterij kan worden hergebruikt.
Cijfers & zo
In 2019* hebben meer dan 70 auto-importeurs deelgenomen aan het collectieve systeem ARN Beheerplan. Zestien daarvan hebben gebruik gemaakt van de aanpak voor aandrijfbatterijen. In totaal is in 2019 120 ton aan aandrijfbatterijen ingezameld, waarvan 36 procent naar een recyclingbedrijf is gegaan. Maar liefst 64 procent van de afgedankte batterijen kreeg een tweede leven via een ombouwbedrijf voor hergebruik. Daarbij ging het veelal om stationaire oplossingen voor de opslag van elektriciteit. Als een aandrijfbatterij naar een recyclingbedrijf gaat, kan ruim 70 procent van de grondstoffen worden teruggewonnen. De aandrijfbatterijen die een tweede leven krijgen, tellen voor nagenoeg 100 procent mee in het hergebruikpercentage; er is bij deze stap maar een klein percentage uitval.
ARN Beheerplan
Batterijen vallen onder producentenverantwoordelijkheid. Dit betekent dat de producent of importeur (mede)verantwoordelijk is voor het afvalbeheer van de producten die hij op de Nederlandse markt heeft gebracht. Alle wettelijke bepalingen rond de verwerking van batterijen en accu’s zijn vastgelegd in het Besluit beheer batterijen en accu’s 2008. Hiermee geeft de Nederlandse overheid invulling aan de Europese richtlijn voor batterijen en accu’s. De regelgeving geldt voor alle batterijen en accu’s, inclusief startaccu’s en aandrijfbatterijen uit voertuigen. Op basis van het ARN Beheerplan geeft ARN invulling aan de producentenverantwoordelijkheid van startaccu’s en van aandrijfbatterijen uit elektrische auto’s. ARN zorgt voor een landelijk dekkend netwerk van inleverpunten, waar de eindgebruiker zijn startaccu kosteloos kan inleveren. Voor de afgedankte aandrijfbatterijen van deelnemende importeurs zorgt ARN voor de inzameling en verwerking. De rol die ARN vervult voor autodemontagebedrijven is: het delen van kennis, adviseren over goede regelgeving, ijveren voor een gelijk speelveld, verzorgen van trainingen samen met Innovam en ondersteunen bij de inzameling en recycling van aandrijfbatterijen.
* De cijfers van 2020 hopen we zo snel mogelijk (o.a. op deze plek) te kunnen delen.